Satyr-dowcipniś, fragment obrazu artysty Sandro Botticellego “Wenus i Mars”. Historycy i badacze twórczości Botticellego sugerują, że wizerunek satyrów w “Wenus i na Marsie” jest związany z tekstem greckiego pisarza z II wieku Luciana.
W fragmencie, na którym opiera się obraz artysty Botticellego, obraz poświęcony jest ślubowi Aleksandra Wielkiego i Roxanne. Brzmi on tak: “Po drugiej stronie obrazu, inne erotyki grają między bronią Aleksandra: dwie niosą jego włócznię, naśladując tragarzy, kiedy są zgięte pod ciężarem kłody… jedna wsiadła do skorupy, leżąc na wypukłej powierzchni i siedzi dokładnie w zasadzce, straszyć innych, kiedy go dogonią. Te dziwne stworzenia – nie eros, ale satyra z kozimi kopytami zamiast nóg, rogów i smutnych oczu – są pokazane z widocznym przekonaniem na tle kompozycji i pod łóżkiem Marsa.
Ich bójki opisane przez Luciana wokół śpiącego boga wojny przynoszą na scenę nutę wdzięcznego humoru.
Ten motyw tekstowy to ekfraza, czyli opis obrazu, który istnieje w rzeczywistości lub w wyobraźni. W renesansie artyści i humaniści uwielbiali odnosić się do takich opisów; później Botticelli podąży za radą Albertiego w “Traktacie o malarstwie” i wykona “Oszczerstwo”, wykorzystując historię Luciana o obrazie na ten temat. Opracowując program kompozycji mitologicznej lub alegorycznej w XV i XVI wieku, często zamieniał się w ekspresyjny, konkretny, “autentyczny” z renesansowego punktu widzenia opisy należące do różnych autorów.
Byli oni uciekani się do interpretacji pewnej figury, sytuacji itp., Tak że ogólna struktura została “zrekrutowana” z poszczególnych linków. Ale była to metoda organiczna, ponieważ wyobraźnia artysty przekształciła wszystkie te szczegóły w kompletny obraz, z zestawu “cytatów” powstała jedna akcja.