“Lęk” – wspomnienie porów, gdy świat wydawał się nie tylko ostry, ale także piękny – przypomina o tym wydaniu Red Gazette z października 1919 roku. Czas malowania zegarka przypomina zegar pokazujący dziewięć godzin trzydzieści cztery minuty – 1934. Artysta widział: “Kraj, który może być rajem, stał się legowiskiem ognia” – ale ze stoickim spokojem zaakceptował go jako nieunikniony test. Nic nie widać w oknie, które Petrov-Vodkin zawsze był oknem na świat, sposobem na połączenie zewnętrznej i wewnętrznej przestrzeni: “wszechświat jest miejscem głuchym”. Świetnie się skończyło.
Przestrzeń jest zamknięta.
Z monografii V. Kostina Po tym, jak udało mu się stłumić chorobę płuc, Kuzma Siergiejewicz, począwszy od 1934 r., Zaczął ponownie pracować, a przede wszystkim dla nowych kompozycji historycznych i rewolucyjnych, które uważał za najważniejsze w swojej pracy. Tym razem przypomniał sobie niepokojące dni 1919 r., Czas wojny domowej, kiedy w wielu miastach obywatele przekazywali władzę z rąk do rąk, zwłaszcza robotnikom, zwykle czekając na nagły nalot białych gangów w nocy, czujnie śledzili milczenie w mieście.
Opierając się na wczesnych latach dwudziestych, które ożywiają te niepokojące noce, artysta wykonał jeszcze kilka szkiców, aż w końcu znalazł najbardziej poprawne rozwiązanie obrazu “1919. Niepokój”. Składał się głównie z dźwięku kolorystycznego.
Jasnoróżowe i niebieskie kolory w pomieszczeniu tworzą poczucie komfortu i skromnego ludzkiego szczęścia. Ale intensywny, ciemnoniebieski kolor nocy w oknie przebija się przez atmosferę spokoju, jak sygnał pobudki, a właśnie taki silny kontrast wywołuje uczucie niepokoju. To uczucie, oczywiście, jest również spowodowane ostrożną pozą mężczyzny zaglądającego przez okno i przerażonego gestu kobiety trzymającej dziewczynę przed sobą.
Jeśli w niektórych poprzednich obrazach system trichromatycyzmu spełniał w dużej mierze zadania harmonizacji koloru, w kompozycji “1919. Lęk” trichromatyczny już w pełni służy sensowi dzieła.