Obraz został zamówiony przez Repin na 100-lecie powstania Liceum Cesarskiego w Carskim Siole z inicjatywy Lyceum Society. Według wspomnień współczesnych artysta stał się prawdziwym „pushkinistem” podczas przygotowywania obrazu, ponieważ przeczytał wiele literatury na temat licealnej biografii Puszkina.
Kompozycja obrazu jest realistyczna. Sala Liceum Wielkiego z kolumnami, płaskorzeźbami i portretem cesarza w tle jest pełna. W kilku rzędach siedzą i stoją publiczność – przedstawiciele rodów szlacheckich Rosji, jak widać z ich bogatych ubrań.
Wśród nich są urzędnicy, wojsko, duchowieństwo, szlachta. Na pierwszym planie jest młody Puszkin w charakterystycznej pozie teatralnej – u szczytu egzaminu, w czasie lektury słynnego wiersza „Wspomnienia Carskie Sioło”. Po lewej stronie jest stół pokryty czerwonym suknem, a za nim sędzia. W tym – poeta G. Derzhavin.
Zachwycony talentem 15-letniego Puszkina, podniósł się, by lepiej usłyszeć to, co czytał.
Decyzja kompozytorska – w duchu klasyki. Zastosowano prawo „złotej sekcji”. Postać Puszkina jest umieszczona po prawej stronie obrazu wzdłuż linii złotej sekcji.
Lewy obszar jest również podzielony w idealnej proporcji – od głowy Puszkina do głowy Derzhavina i od niej do lewej krawędzi obrazu. Odległość od głowy Derzhavina do prawej krawędzi obrazu jest podzielona na 2 równe części złotą linią przekroju biegnącą wzdłuż figury Puszkina.
Centrum kompozycji stanowi postać młodego poety. Stoi na stosunkowo otwartej przestrzeni, w niezwykłej pozie. Żadna z osób znajdujących się za i po bokach ludzi nie ma tak jasnej twarzy. Białe pantalony, guziki na ogonach są uderzające.
Nad obrazem Puszkina Repin pracował przez wiele lat, malował co najmniej sto portretów – albo z jednym obrotem głowy, teraz z drugim, czasem nad wieczorną rzeką, teraz nad ranem, potem w jednym surducie, teraz w innym, potem elegijnym lub żałosnym uśmiechem – i nadal nie był szczęśliwy. Według wspomnień K. Chukowskiego, tylko na tym zdjęciu „zmienił tak wiele twarzy, ciągle je zmieniając, że wystarczyłoby, aby zaludnić całe miasto”.
(1 votes, average: 5,00 out of 5)