Hieronim Bosch często wybierał życie świętych jako temat swoich obrazów. W przeciwieństwie do tradycji malarstwa średniowiecznego, Bosch rzadko przedstawia cuda, które stworzyli i zwycięskie, spektakularne epizody ich męczeństwa, które zachwycały ludzi tamtych czasów. Artysta chwali „ciche” cnoty związane z pogłębioną kontemplacją.
Bosch nie ma świętych wojowników ani łagodnych dziewcząt, które rozpaczliwie bronią swojej czystości. Jego bohaterami są pustelnicy, którzy oddają się pobożnym odbiciom na tle krajobrazów.
W tryptyku „Święci pustelnicy”, który Bosch napisał w połowie swojej kariery, przedstawiono trzy wariacje tego tematu. Życie wszystkich trzech odzwierciedla ascetyczny ideał i umartwienie ciała, które śpiewano w traktacie „Naśladowanie Chrystusa”, stałą modlitwę i pobożne refleksje. Thomas Kempiisky: „Jaki rodzaj samozaparcia jest życiem świętych ojców, którzy przeszli na emeryturę! Z jakimi długimi i bolesnymi pokusami musieli walczyć! Jak często diabeł ich pokonał! poprawić ich ducha! Jaką odwagę wykazali, prowadząc bitwę ze swoimi wadami! ” Przypuszczalnie powstanie tryptyku Bosphus zostało zainspirowane „Księgą najwyższej prawdy” holenderskiego mistyka Jana van Reisbroka, w której pustelnicy Anthony, Hieronim i Aegidiusz ucieleśniają trzy stopnie wznoszenia się do najwyższej prawdy.
Tryptyk „Święci pustelnicy” jest w bardzo zniszczonym stanie.
Część centralna. „Święty Hieronim”. Na zdjęciu św. Hieronim kieruje wzrok na ukrzyżowanie, znajdując w nim schronienie i zbawienie od sił zła, które są ucieleśnione w ruinach pogańskiej świątyni rozrzuconej wokół i w dwóch potworach przywiązanych do śmiertelnej bitwy na pierwszym planie. Ikonografia św. Hieronima jest dość tradycyjna – ukrzyżowanie, ubrania kardynalne, pustynia.
Ale Bosch przedstawia go jako mądrego starca, który nie jest zamyślony, jak to było w zwyczaju, ale jako skruszony asceta. Hieronim modli się w ruinach pogańskiej świątyni, a wokół niego jest wiele symboli zła. Lewe skrzydło. „Święty Antoni”.
Po lewej stronie święty Antoni opiera się atakowi zakochanego diabła, próbując go uwieść.
Święty Antoni jest jednym z najbliższych świętych Boscha, który spędził większość swojego życia na egipskiej pustyni. Na tle nocnego krajobrazu oświetlonego na horyzoncie blaskiem płonącej wioski św. Antoni opiera się pokusom królowej demonów – nagiej kobiety. Stoi w stawie w pobliżu suchego drzewa, w otoczeniu diabłów pod postacią ryb, pawi i brzydkich krasnoludów.
Prawe skrzydło. „Święty Egidiusz”. Po prawej stronie jest przedstawiony święty Egidiusz, wygodnie siedząc w jaskini, która służy mu jako kaplica, modli się przed ołtarzem. Strzałka wystająca z jego klatki piersiowej jest tradycyjną cechą wizerunku tego świętego, który uratował ukochanego jelenia, osłaniając ją przed strzałami myśliwych własną piersią.
Św. Egidiusz, pustelnik z VII wieku, patron kalek i żebraków. Modli się w jaskini, strzała wystaje z jego piersi. Myśliwy wycelował go w świętą łanę leżącą u stóp i przykrył łani ciałem. Daniele są atrybutem świętego. Aegidiusz słynął także z cudu przebaczenia grzechów, w którym trudno jest osobie wyznać.
Z pomocą Aegidiusza anioł przynosi niewielką nutę spowiedzi grzesznikowi podczas jego służby w kościele, a grzech jest odpuszczony.
(1 votes, average: 5,00 out of 5)